So sánh chi tiết 6 dự án zkEVM hàng đầu hiện nay
Nhà giao dịch thông minh không bao giờ trả phí đầy đủ. Sử dụng mã giới thiệu này để tiết kiệm trọn đời: Binance WZ9KD49N / OKX 26021839
So sánh chi tiết 6 dự án zkEVM hàng đầu hiện nay
Trong bối cảnh ethereum tìm cách mở rộng quy mô mà vẫn giữ nguyên tính bảo mật và phi tập trung, công nghệ zkEVM (Zero-Knowledge Ethereum Virtual Machine) đang nổi lên như một giải pháp hứa hẹn. Không chỉ hỗ trợ các ứng dụng Ethereum gốc, zkEVM còn mang lại hiệu suất cao nhờ bằng chứng không kiến thức (ZK proofs). Dưới đây là phân tích chuyên sâu về 6 dự án zkEVM nổi bật nhất tính đến thời điểm hiện tại.
Tiêu chí đánh giá zkEVM
Việc so sánh các zkEVM không chỉ dựa trên tốc độ hay chi phí, mà còn phụ thuộc vào mức độ tương thích với EVM, độ bảo mật, trạng thái phát triển và chiến lược mở rộng.
Mức độ tương thích với EVM
Các zkEVM được phân loại theo mức độ tương thích với Ethereum Virtual Machine gốc, theo thang đo do Vitalik Buterin đề xuất:
- Loại 1 (Tương thích hoàn toàn): Tái tạo chính xác EVM và trạng thái Ethereum.
- Loại 2–3: Có thay đổi nhỏ để tối ưu hiệu suất, nhưng vẫn hỗ trợ hầu hết các hợp đồng thông minh.
- Loại 4: Biên dịch mã Solidity sang ngôn ngữ riêng, có thể gây xung đột với một số dApp.
Hiệu suất và chi phí
Mặc dù zkEVM giúp giảm phí giao dịch nhờ xử lý off-chain, nhưng chi phí tạo ZK proof vẫn còn cao. Một số dự án tập trung vào tối ưu trình tạo proof (prover) để giảm thời gian và chi phí xác minh.
Phân tích 6 dự án zkEVM tiêu biểu
1. Polygon zkEVM
Polygon zkEVM hướng đến mức tương thích loại 2, cho phép triển khai hầu hết các dApp Ethereum mà không cần sửa đổi. Dự án đã ra mắt mainnet từ đầu năm 2023 và tích hợp sâu với hệ sinh thái Polygon.
- Ưu điểm: Hỗ trợ MetaMask gốc, không cần thay đổi code dApp.
- Hạn chế: Thời gian finality (khoảng 15–30 phút) vẫn còn chậm so với một số L2 khác.
2. Scroll
Scroll theo đuổi mô hình “EVM-equivalent” (loại 2), với trình biên dịch bytecode-to-circuit giúp giữ nguyên logic EVM. Nhóm phát triển hợp tác chặt chẽ với nhóm Ethereum Foundation.
“Scroll không thay đổi cách các nhà phát triển viết hợp đồng — điều đó cực kỳ quan trọng cho việc mở rộng adoption.” — Đội ngũ Scroll.
3. zkSync Era (của Matter Labs)
zkSync Era sử dụng ngôn ngữ riêng (Zinc) nhưng hỗ trợ Solidity qua trình biên dịch tùy chỉnh (loại 4). Đây là zkEVM đầu tiên có lượng người dùng lớn nhờ chiến lược airdrop và hỗ trợ từ các sàn giao dịch lớn.
- Ưu điểm: Tốc độ cao, phí thấp, hệ sinh thái phát triển nhanh.
- Hạn chế: Không tương thích 100% với EVM, một số thư viện Solidity cần điều chỉnh.
4. Starknet (với Cairo và Warp)
Mặc dù Starknet không phải zkEVM thuần túy, nhưng công cụ Warp cho phép biên dịch Solidity sang Cairo — ngôn ngữ của Starknet. Mức độ tương thích thuộc loại 4.
Starknet nổi bật nhờ kiến trúc rollup chung (shared sequencing) và khả năng mở rộng theo chiều ngang (sharding trong tương lai).
5. Taiko
Taiko là một trong số ít dự án theo đuổi zkEVM loại 1 — tương thích hoàn toàn với Ethereum. Mục tiêu là trở thành “Ethereum mở rộng” chứ không phải một L2 tách biệt.
Hiện tại, Taiko vẫn đang trong giai đoạn testnet, nhưng nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng do cam kết về tính trung lập và phi tập trung.
6. Linea (của ConsenSys)
Linea sử dụng kiến trúc zkEVM loại 2, được xây dựng bởi đội ngũ đứng sau MetaMask và Infura. Nhờ vậy, tích hợp với các công cụ phát triển Ethereum trở nên liền mạch.
- Ưu điểm: Hỗ trợ tốt cho nhà phát triển, tích hợp với Infura và Truffle.
- Hạn chế: Mới ra mắt mainnet, hệ sinh thái còn non trẻ.
So sánh nhanh các zkEVM
| Dự án | Loại zkEVM | Mainnet | Tương thích EVM | Điểm nổi bật |
|---|---|---|---|---|
| Polygon zkEVM | Loại 2 | Có | Cao | Hệ sinh thái mạnh, dễ tích hợp |
| Scroll | Loại 2 | Có | Cao | Hợp tác với Ethereum Foundation |
| zkSync Era | Loại 4 | Có | Trung bình | Tốc độ nhanh, cộng đồng lớn |
| Starknet | Loại 4 (qua Warp) | Có | Thấp–trung bình | Kiến trúc mở rộng tốt |
| Taiko | Loại 1 | Chưa | Rất cao | Tương thích hoàn toàn với Ethereum |
| Linea | Loại 2 | Có | Cao | Hỗ trợ dev từ ConsenSys |
Câu hỏi thường gặp
zkEVM có an toàn hơn Optimistic Rollup không?
Có. zkEVM cung cấp finality nhanh hơn (trong vài phút) nhờ bằng chứng ZK, trong khi Optimistic Rollup cần 7 ngày để challenge period. Tuy nhiên, độ phức tạp toán học của ZK cũng tiềm ẩn rủi ro nếu có lỗi trong trình tạo proof.
Có cần học lại lập trình để triển khai dApp trên zkEVM?
Không, nếu bạn dùng zkEVM loại 1–2 như Scroll hay Polygon zkEVM. Với loại 4 như zkSync Era, bạn có thể cần điều chỉnh một số thư viện hoặc kiểm tra lại logic hợp đồng.
Dự án nào phù hợp nhất cho nhà phát triển mới?
Polygon zkEVM và Linea là lựa chọn thân thiện nhất nhờ hỗ trợ Solidity nguyên bản và tích hợp sẵn với MetaMask, Hardhat, Infura.
zkEVM có giảm phí gas đáng kể không?
Có, phí giao dịch trên zkEVM thường chỉ bằng 10–30% so với Ethereum mainnet, tùy vào mức độ tắc nghẽn và loại giao dịch.
Taiko có gì khác biệt so với các zkEVM còn lại?
Taiko là dự án duy nhất theo đuổi zkEVM loại 1 — tái tạo chính xác Ethereum, bao gồm cả cơ chế đồng thuận và trạng thái. Điều này giúp nó trở thành “Ethereum mở rộng” thay vì một L2 riêng biệt.
🚀 Bắt đầu hành trình trading của bạn:
Đăng ký tài khoản Binance hoặc OKX với mã giới thiệu của chúng tôi để nhận hoàn phí giao dịch lên đến 50%!
